Haiku

 Zobacz wszystkie opublikowane na tym blogu haiku

Co to jest haiku?

    Haiku to prosta forma poetycka wywodząca się z Japonii. Tradycyjnie tematyka haiku obraca się wokół przyrody i pór roku. Te krótkie wierszyki pozwalają uchwycić subtelne piękno zwykłych wydarzeń. A może wcale nie takich zwykłych? Bo kiedy czytam niektóre haiku, nagle dostrzegam wyjątkowość tego, co wcześniej wydawało się powszechne. I na tym chyba polega ich siła. Pozwalają spojrzeć na świat z nieco innej perspektywy.

    Od strony formalnej haiku nie wymaga znajdowania rymu ani trzymania się rytmu. Jedynym ograniczeniem jest liczba linii i sylab. Najczęściej haiku składa się z 17 sylab w następującym układzie:

Pierwsza linia: 5 sylab

Druga linia: 7 sylab

Trzecia linia: 5 sylab

Spróbuję zilustrować to autorskim przykładem:

Tajemniczy las

Leśny Ludek coś struga

Ups! Przeciął palec...

Przeanalizujmy ten utwór:

    Po pierwsze, tematyka. Dotyczy ona przyrody, co zaznacza się we wzmiankach o "tajemniczym lesie" oraz "Leśnym Ludku", którego nauczyciele mylili często z osłem.

    Po drugie, układ sylabiczny. Pierwsza linia to pięć sylab: Ta-jem-ni-czy las. Linia druga to siedem sylab: Leś-ny Lu-dek coś stru-ga. Linia trzecia to znów pięć sylab: Ups! Prze-ciął pa-lec.

    No i jest też "po trzecie". Ten wierszyk ilustruje jeszcze inną częstą cechę haiku: zaskakujące zestawienie dwóch obrazów. W tym wypadku wybitny znawca bushcraftu, Leśny Ludek, zaskakuje czytelnika tym, że przecina sobie palec! Obraz ten może wywołać u odbiorcy mnóstwo pytań: "Jak to się mogło stać? Czy to na pewno był Leśny Ludek, czy tylko ktoś do niego podobny? Jaką podstawową zasadę bezpiecznego używania noża złamał Ludek?" (Oczywiście osoby, które znają Leśnego Ludka osobiście, mogą zadawać sobie inne pytanie: "Kiedy wreszcie ten fajtłapa nauczy się porządnie strugać?". Tak czy owak, osiągnięto efekt zaskoczenia).

Dlaczego piszę haiku?

    Bo to mnie zmusza, żeby na moment się zatrzymać i spróbować opisać coś, czego jestem świadkiem. Żeby się temu przyjrzeć i chwilę nad tym zastanowić. Chyba pomaga mi to bardziej cenić rzeczy, które łatwo mogłyby umknąć uwadze. Moje haiku to krótkie migawki z dnia. Utrwalają na papierze i w mojej pamięci dobre rzeczy, o których tak łatwo byłoby zapomnieć. Podobnie jest z robieniem zdjęć i szkicowaniem. Szczególnie ze szkicowaniem. Nie potrafię rysować, ale i tak to robię, bo sam proces zmusza mnie do szerszego otwarcia oczu i chłonięcia tego, co widzę. Dlatego obok haiku czasem zobaczycie jakieś bazgroły. Sorry.

Czy sam piszesz czasem haiku? A może chciałbyś spróbować? Napisz w komentarzu.