Wyplatanie: Jak wypleść ściany koszyka?

Jak wypleść ściany koszyka?

Po wypleceniu dna koszyka czas zająć się ścianami. W tym poście opiszę wszystkie potrzebne do tego czynności, czyli: 

• Wstawianie i podnoszenie osnów ściany
• Wyplatanie gimy
• Wyplatanie warstwy
• Obręb górny

Wstawianie i podnoszenie osnów ściany

Pierwsza sprawa to wstawienie w denko osnów ściany i postawienie ich do pionu. Chcemy osiągnąć to, co na zdjęciu

Jak to zrobić? Mamy wyplecione denko 3x3 (jak je zrobić, opisałem w innym poście). Do takiego denka wstawia się 24 osnowy. Trzeba więc przygotować 24 proste witki i ściąć ich końcówki pod kątem 45 stopni. Na wszelki wypadek przygotuj sobie jedną lub dwie witki więcej. Wiklina powinna mieć jakieś 80cm długości.

Wcześniej dałem denku 2 tygodnie, żeby wyschło, i zostawiłem w nim nieco dłuższe osnowy. Teraz muszę je skrócić.

Wstawiamy z boków każdego końca osnowy dna dwie przygotowane wcześniej witki. Powinny wejść w głąb na co najmniej 5 cm. 

Po wstawieniu wszystkich 24 witek powstaje "słoneczko".

Osnowy są wstawione, ale musimy je jeszcze podnieść do pionu. Najpierw trzeba sprawić, żeby przy podnoszeniu zgięły się, a nie złamały. A do tego zgięły w odpowiednim miejscu. Może w tym pomóc nóż. Przyłóż jego czubek do osnowy w miejscu, w którym wychodzi z denka. Delikatnie go wbij. 

Jednocześnie podnieś osnowę do góry. Nie trzeba jej postawić pionowo, wystarczy podnieść do około 45 stopni. Następnie połóż osnowę z powrotem na stole. Powtórz tę czynność ze wszystkimi pozostałymi osnowami.

Po zrobieniu zgięcia na wszystkich osnowach można je podnieść i związać w miejscu, w którym trzymam je dłonią.

Zanim przejdziemy do wyplatania ściany, warto jeszcze postawić na denku jakiś ciężarek - dosłownie cokolwiek, co je trochę dociąży (dobry jest większy kamień). 

Wyplatanie gimy

Wyplatanie ściany koniecznie trzeba zacząć od gimy. Gima to rodzaj bardzo mocnego splotu, wykonywany najczęściej przy użyciu trzech witek na raz. Gimę stosujem wszędzie tam, gdzie ściana wymaga specjalnego wzmocnienia, czyli: na początek i na koniec wyplatania ściany oraz między warstwami (co oznacza określenie "między warstwami", wyjaśnię później). Jest kilka sposobów wyplatania gimy, opisuję tu najbardziej podstawowy.

Przygotuj sobie 6 długich i giętkich witek. Weź trzy z nich . Wyplatanie zaczniemy cienkimi końcówkami. Wstaw więc cienką końcówkę pierwszej witki za jedną z osnów ściany.

Wstaw końcówkę drugiej witki za następną osnowę, pierwszą po prawej.

A trzecią końcówkę za kolejną osnowę.

Czas zacząć prawdziwe wyplatanie. Przy robieniu gimy obowiązują dwie zasady:

• Zawsze wybieramy tę witkę, która jest najbardziej po lewej stronie.
• Przeplatamy przed dwoma, za jedną. Czyli, że witka ma ominąć od przodu dwie osnowy, a potem od tyłu jedną.

Zaczynamy. Bierzemy pierwszą witkę z lewej i oplatamy nią od przodu dwie osnowy, a potem od tyłu jedną. Rezultat powinien być taki, jak na zdjęciu poniżej.

Teraz znowu bierzemy witkę wychodzącą najbardziej z lewej i przekładamy ją przed dwoma osnowami i za jedną. I tak dalej: bierzemy witkę najbardziej z lewej, przeplatamy. Bierzemy witkę, przeplatamy...

Przebieg tego procesu pokazuje filmik:

W pewnym momencie witki się skończą. Zaczęliśmy od cienkich końcówek, więc będą się kończyć grubymi. Żeby wyplatać dalej, trzeba podstawić wiklinę. Przed rozpoczęciem wyplatania gimy przygotowaliśmy 6 witek. Trzy już zużyliśmy, bierzemy więc pozostałe trzy, ścinamy grube końce pod kątem 45 stopni i podstawiamy.

Zaczynamy od końcówki starej witki, która wystaje najbardziej z lewej. Delikatnie odchylamy tę końcówkę w lewo.

A potem wsuwamy obok niej zaostrzoną końcówkę nowej witki.

Na koniec od razu przeplatamy nową witkę: przed dwoma, za jednym.

Teraz to samo trzeba zrobić z pozostałymi dwoma witkami. Więc odchyl kolejną końcówkę starej witki, podstaw nową i przepleć. A potem zrób to samo z ostatnią końcówką. I wyplataj dalej, aż dojdziesz do końca witek. Tym razem będą to cienkie końcówki. 

Super, zrobiłeś jeden rząd gimy! Brawo. Trzeb to jednak jeszcze raz powtórzyć. Czyli ponownie wybierz 6 witek i wypleć gimę. Możesz zacząć w którymkolwiek miejscu zechcesz.

Tak wyglądał mój koszyk po wypleceniu drugiego rzędu gimy. Na razie nie ma się co przejmować wystającymi końcówkami. Za to trzeba się przejmować ubijaniem, więc solidnie ubij splot.

Zwykle po wypleceniu dwóch rzędów gimy rozwiązuję sznurek, którym związałem wcześniej u góry osnowy. Dzięki temu łatwiej jest sprawić, że ściany koszyka będą się stopniowo rozszerzały. Jednak jeśli po raz pierwszy wyplatasz koszyk, może ci być łatwiej, jeśli pozostawisz osnowy związane.

Wyplatanie warstwy

Czas wypleść warstwę. Warstwa to zasadniczy splot tworzący ścianę. Opiszę tu chyba najprostszy sposób, w rosyjskich książkach nazywany "pleceniem prostym", w angielskich "English randing", a po polskiemu...? Nie mam pojęcia.

Musimy wybrać jakiś punkt początkowy. Może to być którakolwiek osnowa. Warto ją sobie jakoś zaznaczyć, na przykład przypiąć do niej klamerkę do prania. Ja przywiązałem kawałek sznurka.

Do zrobienia warstwy trzeba mieć tyle witek, ile koszyk ma osnów. Nasz ma 24, więc przygotowujemy 24 nowe witki, najlepiej z jakimś zapasem, i ścinamy końcówki pod kątem 45 stopni.

Zaczynamy wyplatać. Jako pierwszą witkę wybieramy najkrótszą z naszych 24. Przy kolejnych długość nie będzie miała znaczenia, ale pierwsza musi być najkrótsza. Wkładamy gruby koniec za pierwszą osnowę (tę oznaczoną sznurkiem).

I zaczynamy wyplatać: przed jedną osnową, za jedną osnową, i tak aż do końca witki (chyba że witka jest dłuższa niż obwód koszyka, to obowiązkowo kończymy zanim zrobimy pełne koło).

Doszedłem do końca witki, cienką końcówkę zostawiam wystającą na zewnątrz.

Teraz trzeba wrócić do punktu wyjścia. Pierwszą witkę wsadziłem za osnowę oznaczoną sznurkiem. Drugą witkę zakładam za następną osnowę po prawej:

A potem wyplatam tak jak poprzednio i kończę jedną osnowę na prawo. Pokazuje to zdjęcie poniżej. Widać dwie cienkie końcówki. Ta, którą trzymam palcem wskazującym, to końcówka pierwszej witki, a ta, którą trzymam środkowym, to końcówka drugiej witki. W tym miejscu muszę skończyć wyplatanie drugiej witki, nawet jeśli długość pozwoliłaby mi wyplatać jeszcze dalej. 

Teraz wracam punktu wyjścia i zakładam trzecią witkę za następną osnowę po prawej, a kończę ją wyplatać też jedną osnowę dalej, niż poprzednią witkę. Tym sposobem wyplatam wszystkie witki, aż w końcu, zakładając kolejną witkę, dojdę do punktu wyjścia. Na zdjęciu poniżej widać, że doszedłem do osnowy poprzedzającej tę zaznaczoną sznurkiem. Wkładam za nią ostatnią już witkę. Kiedy ją wyplotę, warstwa będzie skończona.

Wyjaśnienie: w trakcie wyplatania warstwy tą metodą w pewnym momencie splot zrobi się nierówny - po jednej stronie kosza ściana będzie wyższa niż po drugiej. Nie bój nic, jak wypleciesz wszystkie witki, wysokość się wyrówna.

Warstwa jest wypleciona, ale wszędzie wystają końcówki patyków. Można je teraz przyciąć.

Przy czyszczeniu wystających końcówek obowiązuje jedna nadrzędna zasada:

• uważaj, żeby nie przyciąć zbyt krótko, bo witka się zacznie rozplatać. Trzeba ucinać tak, że skrócona witka nadal będzie opierać się o osnowę.

Można w ten sposób:

Odchyl wystającą cienką końcówkę witki w lewo.

I przytnij ją blisko ściany koszyka. 

Po takim przycięciu nic już nie wystaje, a końcówka witki nadal opiera się od wewnątrz o osnowę. 

Uwaga: wyjątkiem są wystające grube końcówki gimy. Trzeba je przyciąć tak, żeby opierały się na osnowie od zewnątrz. Widać to na następnych dwóch zdjęciach.

Po ucięciu końcówki, ścięta witka gimy powinna być na tyle długa, żeby mogła się opierać od zewnątrz na osnowie: 

 

Co dalej?

Teraz trzeba wypleść gimę. Dokładnie tak samo, jak na początku ściany. (Znajdź 6 witek, zacznij trzema od cienkich końcówek, jak dojdziesz do ich końca, podstaw nowe witki grubymi końcami i wypleć do końca. A potem weź następnych 6 witek i powtórz to samo). Na zdjęciu gima jest już wypleciona.

W tym momencie możesz zdecydować, czy wysokość ściany ci odpowiada, czy chcesz, żeby była wyższa. Ja chciałem wyższy koszyk. Więc wyplotłem jeszcze jedną warstwę, a potem znowu gimę.

Wcześniej, opisując czym jest gima, wspomniałem, że trzeba ją wypleść na początek i na koniec ściany oraz między warstwami. Teraz to "między warstwami" pewnie będzie jaśniejsze: Chodzi o to, że nawet jeśli chcemy zrobić wysoką ścianę, po każdej skończonej warstwie wypada zrobić gimę, a dopiero potem wyplatać kolejną warstwę.

Tak wyglądał mój kosz, kiedy skończyłem drugą warstwę i gimę.

Obręb górny

Kiedy ściana osiągnie upragnioną wysokość, trzeba jeszcze wypleść obręb górny. Można to robić na mnóstwo sposobów - niektóre z nich są proste, inne bardzo skomplikowane. Ja na pierwszy raz proponuję coś bardzo, bardzo prostego. 

Weź kawałek witki o grubości podobnej do grubości osnów. Na pewno na tym etapie wala się dookoła jakiś patyczek, który się nada. Przyłóż ten patyczek do pierwszej osnowy, którą będziemy zaplatać. Możesz wybrać którąkolwiek.

Teraz zagnij tę osnowę na patyczku i przepleć od tyłu za następną osnową.

Pierwsza osnowa jest zapleciona. Teraz weź następną osnowę po prawej, zegnij i przepleć za kolejną:

To samo zrób z każdą kolejną osnową: zginaj i przeplataj od tyłu za następną. Tym sposobem zrobisz w końcu niemal pełne koło, aż dotrzesz do ostatniej stojącej pionowo osnowy:

Z tą ostatnią osnową będzie ciut trudniej. Trzeba ją będzie zagiąć, a potem przepleść pod pierwszą zaplecioną osnową, w miejscu, gdzie na początku podstawiliśmy patyczek:

Wszystkie osnowy są zaplecione. Teraz podociągaj jeszcze wszystkie wystające końcówki. Jeśli chcesz, możesz na tym skończyć obręb górny i poobcinać witki. Zwróć uwagę, żeby uciąć je tak, żeby nadal opierały się od zewnątrz na osnowach (czyli tak samo, jak ucinałeś grube końcówki gimy):

Możesz też jeszcze troszkę podrasować obręb górny i wpleść wszystkie wystające na zewnątrz końcówki osnów do środka. Czyli przeciągnąć je pod zaplecionymi witkami do wewnątrz. Ja tak zrobiłem, ale to już jest opcjonalne.

Jeśli doszedłeś/doszłaś do tego momentu, gratuluję wyplecionego koszyka!

Za jakieś dwa, trzy tygodnie, kiedy wyklina podeschnie, koszyk może zrobić się luźny. Przeczytaj, co można z tym zrobić.

Uwaga: Nie jestem specjalistą. Staram się pisać o rzeczach, które sam stosuję i z którymi mam pewne doświadczenie, ale mogę się mylić. Jeśli zauważysz jakiś błąd, napisz w komentarzu.